Kurban Bayramı

Kurban; sözlükte “ yaklaşmak, Allah’a yakınlık sağlamaya vesile olan şey” manasına gelmektedir. Terim olarak ise , “İbadet maksadıyla belli bir vakitte, belli şartları taşıyan hayvanı usulünce boğazlamak, ya da bu şekilde boğazlanan hayvan” demektir. Kurban ibadetinin yapıldığı zamana Kurban Bayramı denilmektedir.

İnsanlık tarihine baktığımızda hemen bütün dinlerde Kurban ibadetinin bulunduğunu görmekteyiz. Kur’an’da Hz. Adem’in oğullarının Allah’a sundukları kurbanlardan şöyle söz edilmektedir: “Onlara Adem’in gerçek olan haberlerini oku. Onların her ikisi birer birer kurban takdim etmişlerdi de birininki kabul edilmiş, öbürününki kabul edilmemişti…” 

Kurban ibadeti sadece İslam’da değil tüm ilahi dinlerde vardır. Kur’an’da bu hakikat şöyle anlatılır: “Biz her ümmete kurban ibadeti koyduk ki Allah’ın kendilerine rızık olarak verdiği hayvanları keserek Allah’ın adını ansınlar. Şunu unutmayın ki hepinizin ilahı bir tek ilahtır. Öyleyse yalnız O’na teslim olun. Sen ey Resulüm! O alçak gönüllü, Samimi ve ihlâslı olanları müjdele!”

Habil ve Kabilin Kurbanı

Maide suresinde anlatılan, Hz. Adem’in oğullarının kurbanlarından kabul edilmeyen Kabil’in ki, kabul edilen ise Habil’in kurbanı idi.

Ne zaman başladığı kesin olarak bilinmese de, insanın kurban edilmesi tarihin yaygın vakalarından biridir. Kur’an’da Hz. İbrahim’in kıssasında bu anlatılır ilk oğlu olan İsmail’i kurban etmesi emredilir.

Hz. İbrahim oğlunu kurban edeceği sırada Allah bir koç gönderir ve oğlunun yerine koçu kurban etmesi istenir.  İslam’da ise kurban ibadeti ile ilgili Kur’an ve hadislerle önemli bilgiler verilmiş ibadetin önemi, nasıl yapılacağı ayrıntısı ile anlatılmıştır.

Kurban Kesmenin Manevi Mesajı

İslam’da Kurban, toplum ve fert için çeşitli yararlar taşıyan mali bir ibadettir. Kurban kesmekle Müslüman Allah’ın emrinde olduğunu kulluk bilincini taşıdığını ortaya koymuş olmaktadır. Hz. İbrahim’in oğlunu bile Allah yolunda kurban etmeye hazır olduğunun hatırasını tazelemiş, benzeri bir itaate hazır olduklarını göstermiş olmaktadırlar.

Kur’an-ı Kerim’de Kevser suresinde şöyle buyurulur: “Muhakkak Biz sana Kevresi verdik. Sen de Rabbin için namaz kıl ve kurban kes. Doğrusu sana kin besleyendir soyu kesik olan.”  Allah verilen Kevser nimetine şükür için Peygamberimiz’ den namaz kılmasını ve kurban kesmesini istemektedir.

Hz. Muhammed (s.a.s) de pek çok hadislerinde kurban kesmenin önemine işaret etmiştir. “Kim imkânı olduğu halde kurban kesmezse namazgâhımıza yaklaşmasın.”  buyurarak kurban kesmeyen kişinin İslam toplumunun bir ferdi olmaktan uzaklaşacağını belirtmiştir. “Ey insanlar her sene, her ev halkına, kurban kesmek vaciptir.”  ifadeleriyle kurban kesmenin önemine işaret etmiştir.

Başka bir hadiste ise sahabilere bayram günü kesilen kurbanın önemi şöyle anlatılmış:“Bu babamız İbrahim (a.s.)’ın sünnetidir.” buyurdular. Sahabîler: “Kurban kesmede bize ne gibi bir sevap var Ey Allah’ın Resulü!” dediler. “Kurban’ın her bir kılı için bir sevap vardır.” buyurdular. Ashap tekrar: “Kesilen kurban, ( koyun, kuzu gibi) yünlü ise ey Allah’ın Resulü (sevap nasıl olacak)?” diye sordular. Resûlullah (s.a.s.): “Yünün her bir kılı için bir sevap var!” buyurdular.

Kurban ve Yardımlaşma

Kurban toplumda kardeşlik, yardımlaşma ve sevginin oluşmasına vesile olur. Kurban etleri verilir ve gönüller sevgi adına kazanılır. Özellikle et satın alma imkânı olmayanlar için bu ibadet sene de bir defa olsun et yemeye vesile olur. Zenginler de mallarını Allah yolunda vermenin güzelliğini tadarlar.

Kurban kesmek denince genellikle Kurban bayramı günleri kesilen kurban akla gelmektedir. Fakat nafile olarak da kurban kesilebilir.

Kurban bayramı günlerinde aranan şartları taşıyan kimseler için Hanefi mezhebine göre kurban kesmek vacip, Şafii mezhebine göre ise sünnet-i müekkededir.

Bayram Günü

Kurban Bayramını her yıl hac ibadetini yerine getiren milyonlarca Müslüman aynı anda kutlamaya başlar. Kurban bayramlarında güne,  iki rekât bayram namazı kılınmakla başlanır.

Bayram namazında sonra bayram hutbesi okunur. O gün çokça tekbir getirilir. Allah’a sonsuz şükürler sunulur. İslam dinine olan bağlılık yenilenir. Bayram namazları sonrası camilerden başlayarak her yerde Müslümanlar birbirleriyle bayramlaşırlar.

Müslümanlar bayramlaştıktan sonra günün en heyecanlı zamanları başlar. Müslümanlar kurbanlarını kendileri, bazen ortakları, bazen de vekâlet yolu ile kasaplara kestirirler.  Kesilen bu kurbanlarla Müslümanlar, günahlarının affolmasını ister, Allah’a teslim olmanın lezzetini alırlar. Ayrıca bu kurbanlar, başlarına gelmesi muhtemel bela ve musibetleri engellemesi niyet edilir.

Kurbanların kesilme işlemi sonrası bu kurbanların üçte biri fakirlere verilir, üçte biri komşulara ikram edilir, kalan üçte biri ise aile fertleriyle yemek için ayrılır. Böylece hayatın her safhasında birlik beraberlik ve kardeşlik köprüleri kurulur. Bayramın tadı tüm Müslümanlara ve diğer din mensuplarına ulaştırılır.

Günümüzde ise kurban kesme ibadeti yardıma vesile olması açısından çok geniş bir alana yayılmıştır. İslam dünyasında maddi imkânı olan Müslümanlar kurbanlarını vekâlet yolu ile dünyanın dört bir yanında kestirmekte zengin fakir, Müslüman gayrimüslim ayrımı yapmadan kurban etlerini ulaştırıp et verip gönül almaya çalışmaktadırlar.

Kurban ibadeti ile piyasada da ekonomik olarak canlanmalar olmakta, bu ise nakdi yapılan yardıma göre çok daha iyi bir durumdur.

Bayram Günü Yapılacak Güzel Davranışlar

Ramazan ve Kurban Bayramı günleri uyulmasında faydalar bulunan pek çok adap vardır.  Bunları,  Bayram sabahlarında erken kalkmak, gusletmek, dişleri temizlemek, güzel kokular sürünmek, temiz ve güzel elbiseler giyinmek, olabildiğince sevinçli olmak, mü’minlere güler yüz göstermek, hediyeler vermek, bayram gecesini ihya etmek, sabah ilk yenen şeyin kurban eti olmasını sağlamak, sokakta tekbirler getirerek yürümek, camiye giderken ve gelirken farklı yolları kullanmak, tanıdık tanımadık herkesle bayramlaşmaya çalışmak, çocuklara hediyeler vermekle sevindirmek, olarak söyleyebiliriz.