m.balkan42@hotmail.com

Müfid Yüksel Bey; twiter hesabından “Sultan II. Abdülhamîd Hân'ın, Hindistan'da yaptırdığı/açtırdığı "Dâru'l-Edeb" adlı ilmi müessese. 1316/1900” diye bir resim paylaştı.

Ceddim Osmanlı, Hindistan’da neden ve niçin “Edeb Evi” açmış acaba diye düşünmeye başladım.

Geçen hafta Konya Aydınlar Ocağı’nın Salı Sohbetleri’nde Konyalı gezginlerden Ali Sami Palaz kardeşim, bize Hindistan ve Nepal’i anlattı. Ölülerin yakılması merasiminden tutun tanrı ve tanrıçalara varıncaya kadar pek çok  - bize göre edepsiz- şeyleri anlattığından dolayı Müfid Beyin paylaştığı bu tarihî fotoğraf benim açımdan büyük ehemmiyet arzetti. 

***

Hz. Mevlâna diyor ki; “İnsanla hayvan arasındaki fark edeptir.” 

İnsanı hayvandan ayıran en önemli farkı bu şekilde ortaya koyduktan sonra edeb üzerine o kadar çok özlü sözler var ki...

“Utancı giden kimsenin kalbi ölür. (Hz. Ömer (R.A.)

Edep döküntüleri, altın döküntülerinden daha hayırlıdır. Hz. Osman (R.A.)

Edep aklın sûretidir. En güzel edep, güzel ahlâktır. Hz. Ali (K.V.)

Ulu kişi, ârif bir insan, Rabbine karşı edebini bıraktı mı mutlaka helâk olur. Yahya b.Muaz (R.A.)

İnsanlık âdâbını, ilimden evvel, öğrenmek lâzımdır. İmâm Mâlik (R.A.)

Ayıp ve kabahatten korkmayan ile düşüp kalkmak, kıyamet gününde insana utanç verir. İmam Şâfiî (R.A.)

İnsana, fâidesiz çok bilgiden ziyâde, edep ve yüksek terbiye lâzımdır. A. İbni Mübârek (R.A.)

Edep, tecrübe ile (yani bizzat yaşanarak) kazanılır. İmam Mâverdî (R.A.)

İnsanın ilim ve edebi, en büyük varlığıdır. Eskimez, çürümez, kaybolmaz. Mevlâna Celâledin-i Rûmî (K.S.) 

***

Evliya’nın üç özelliği vardır; Takva, edep ve ibadet.

Edep konuştuğun zaman dilini korumaktır; yalnız kaldığın zaman da kalbini korumaktır.

Edep senden üstün olana hürmet etmek, senden aşağı olana şefkat etmek, dengin olanlarla da güzel geçinmektir.

Edep dili tutmak, korumak, nefsi küçültmek, kalbi temizlemektir.”

***

Mevlâna Celâleddîn-i Rûmî’nin “Şeytanın kâtili edeptir.” vurucu sözü karşısında, tefekkür etmemek olmaz. Şeytân, Hazret-i Âdem’e neden secde etmedi? Neden Cenâb-ı Hakk’ın emrine karşı geldi?..

Edepsizliği yüzünden. 

***

Ar duygusu, Rabb’imizin bizlere bahsettiği bir alarm sistemi, bir erken uyarı nimetidir. Çıplaklıkta, edep yerlerinin teşhirinde ısrar ve bundan dolayı utanmamak, ar perdesinin bir daha tamir edilmeyecek biçimde yırtıldığına işarettir.

Edep perdesinin, hayâ perdesinin, mahremiyetin perdelerinin yırtıldığı bir çağda yaşıyoruz.

Görülmemesi, gösterilmemesi, perdenin ardında olması gereken her şeyi ifşa etmek maalesef bu zamanda medenilik sayılıyor.

Edep, edepsizin edepsizliğine sabır ve tahammül etmektir.

Edebim el vermez edepsizlik yapana susmak en güzel cevaptır edebi elden gidene…”

Necip Fazıl doğru söylemesine doğru söylüyor da; sabır taşımı kaldı şu post modern dünyada artık dayanmaz oldu!

AZİZİM DİYOR Kİ…

Erkeğin tesettürü olmaz olur mu hiç…

“Erkeğin tesettürü göz kapaklarıdır” Hz. Ali (k.v.)

Mevlâna’nın sözleriyle bu bahse son verelim:

“Güzeli güzel eden edeptir, edep güzeli sevmeye sebeptir.

Eğer şeytanı ayaklarınızın altında görmek istiyorsanız gözünüzü açın ve biliniz ki şeytanın kâtili edeptir.”