Bir tarihçi dostumdan tarihin bilim olmadığını duyunca şaşırmıştım. Tarihi, çarpıtılmış veya yalan olduğuna inandığı olaylar nedeniyle kahrından dolayı mı yargılıyordu; yoksa gerçekten böyle mi inanıyordu bilmiyorum ama tarihçi olmadığım halde tarihi seven birisi olarak içimde bir burukluk yaşadım. İlmine saygı duyduğum için de sormadım sebebini. Zaten sorsam da vereceği cevaptan, tarih hakkında ki fikrim değişmeyecekti; zira tarihi, bilim saymamaktaki argümanında haklı olsa bile, ben buna hazır değildim. Tarihi, duyguları besleyen, kahramanlarıyla medeniyetleri zenginleştiren  ve geleceği, olgunluğa süren bir zaman laboratuvarı olarak algılayan birisi için onu, birden bilim dışına itmek size de sarsıcı gelmez miydi?

                 Ünlü İngiliz tarih felsefecisi Arnold Toynbee’nin, ‘’dünyada üçüncü bir güç unsuru olarak zuhur edecek olan tek devlet Osmanlı İmparatorluğunun varisi olan Türkiye’dir’’ tespitini, ABD ve AB ülkelerini uyarıyor, dikkatli olun ve buna izin vermeyin demek istiyor eleştirilerine rağmen bunu, Osmanlı’yı parçalayan bir düşmanın sembol isminden duymanın hazzını yaşattığı için sevdik biz tarihi. Düşmanımı, Türkiye değil, artık korkması gereken kendilerinin olduğunu açıkça itirafa zorlayan tarihi sevdim arkadaş kimene. Korona virüsü karşısında ülkesinin düştüğü acizliği ve dış politikasındaki emperyal hedeflerin çökmesi nedeniyle ciddiye alınmayan devlet konumunu elli yıl önceden işaretleyen öngörüde ki bilgeliği, Türkiye’m adına tabiki işime geldiği için alkışlıyorum tarih adına.( O zaman için iki süper güç ABD ve SSCB. Neden İngiltere değil, Çin değil de Türkiye, sorusunu benim gibi siz de sordunuz muhakkak.)

                 Bir medeniyetin sürekliliği sadece teknik  güce bağlı değildir Toynbee’ye göre. Süreklilik için medeniyetin dinle çok güçlü bir korelasyona ihtiyacı var. Gelecekte Türkiye’den başka üçüncü bir güçlü devlet görememesini zikrederken Osmanlı mirasına vurgu yapması altı yüz yıllık bir İslam İmparatorluğundan çıkardığı sonuçla alakalıdır.

                Batı’da Hristiyanlığın yerini alan bilim, milliyetçilik ve komünizmin Batılı olmayan ülkeleri de etkilediğini söylerken aslında dünya insanlığına sitem ediyordu Toynbee. Komünizmin arkaik bir din(!) olarak tarih olduğunu göremediği için siteminde haklıydı. Milliyetçiliğin dünyada yaygınlaştığı da doğru ama Batı İslam’ı tanımıyor. Ferdiyetçi yalnızlık korkusundan kurtulmak için kendi mağarasına sığınarak çokluk psikolojisinin yardımıyla mutlu olacağı hayaliyle komşu mağaranın sakinlerini öldürürken kendisinin öleceğini hesaplayamadı. Reklamın da etkisiyle en fazla taraftara sahip din(!)bilim oldu yirminci yüzyılda. Fakat yirmibirinci yüzyılın ilk çeyreğinde Müslüman, Hristiyan ve Yahudilerden oluşan topluluk hep birlikte Yeni Zelanda’da Lailaheillallah zikri eşliğinde  Esma-ı Hüsnayı çekerken bilime de haddini bildiriyordu, din sizin de üstünüzdedir mesajı vere vere. Amaç koronayı kovmak.   

                   Totnbe’nin güçlü dini motifli medeniyet tasavvurunun Türkiye’de alametleri yok gibi görünmesi tarihi bir yanılgı. Osmanlı’nın parçalanmasından sonra dine karşı başlatılan savaş doğum sancılarıydı. Yetmişli yılların başında tarihin cemresi düştü toprağa. Bundan sonra tarihi tersine çevirmeye yeltenirseniz Batı’yı tamamen Müslümanlaşmış olarak karşınızda görürüsünüz; çünkü Batı’yı kopyalamanın süresi dolmuştur. En iyisi tarihi, hiç değilse kendi akışına bırakın da, medeniyetindeki bin yıllık zenginliğin gururunu yaşasın bu milletin çocukları. Selamlar